Organizacións sindicais, ecoloxistas e do mundo rural apostan “Por un monte galego con futuro”
ADEGA, Asociación Frouma , Asociación Galega de Apicultura (AGA), Asociación Pola Defensa da Ría (APDR), Amigos da Terra, Colectivo Agrocuir da Ulloa, Confederación Intersindical Galega (CIG), Comando Ghichas do Valmiñor, Federación Rural Galega (Fruga), Montegal, Organización Galega de Comunidades de Montes (ORGACCMM) e Sindicato Labrego Galego (SLG) presentaron esta mañá, en rolda de prensa, unha proposta conxunta “Por un monte galego con futuro” e cuestionaron tanto as que se están a barallar na revisión do Plan Forestal que está a tramitar a Xunta de Galiza, como as medidas contempladas na Estratexia Galega contra o Cambio Climático. Arredor destas propostas desenvolverán unha campaña de sensibilización social para, na segunda quincena de outubro, convocar unha manifestación nacional que terá lugar en Compostela.
As organizacións convocantes consensuaron un documento no que se recollen toda unha serie de valoracións e propostas que, segundo explicaron, permitirían favorecer o papel dos ecosistemas forestais para, no actual contexto de mudanza climática, mitigar os efectos do quecemento global, mais non só como reservas de carbono, senón tamén como fornecedores de servizos ecosistémicos, como o mantemento da biodiversidade, a regulación do ciclo da auga, a fertilidade do solo, a capacidade de purificación da auga e do ar ou a loita contra a erosión, entre outros.
Eucalipto e especies de crecemento rápido
Por iso cuestionan o recente borrador da Estratexia Galega contra o Cambio Climático no que “só interesa fixar máis carbono en máis madeira o máis rápido posíbel”, o que ao seu entender “potenciará o cultivo do eucalipto e doutras especies de crecemento rápido”. Especies que se ven ademais favorecidas, para o seu uso en repoboación, no Decreto 163/2014 do Estado español para a compensación e absorción de dióxido de carbono.
A este respecto lembran que o recente informe do IPBES (Panel Internacional para a Diversidade Biolóxica, UNESCO) cifra en 290 millóns de hectáreas a superficie de bosques naturais perdidos no planeta entre 1990 e 2015, e en 110 millóns de ha o aumento das plantacións forestais no mesmo período. Por iso advirten que “unha plantación forestal non pode ser considerada un bosque, e menos se se trata de especies invasoras e de crecemento rápido que, como os eucaliptos, empobrecen o solo e diminúen a biodiversidade. Nin sequera contribúen a fixar carbono neto ao favorecer as cortas en ciclos curtos para queimar en plantas industriais de biomasa”.
Plan Forestal: 35.000 ha de eucalipto máis
Subliñan que o Plano Forestal que está a tramitar a Xunta promove a ocupación de 35.000 ha máis de eucalipto sobre un exceso de 300.000 Ha con respecto á planificación anterior. Fronte a iso reclaman que as Administracións galega e estatal aposten por unha planificación para o monte galego que teña en conta o actual contexto de perda acelerada de biodiversidade e dos efectos docambio climático, e que non se use isto como escusa para seguir potenciando as repoboacións con eucaliptos e outras especies invasoras.
Apostan, ademais, polo peche do ciclo produtivo da madeira na Galiza, de xeito que cunha regulación do monte adecuada, que favoreza a biodiversidade, mais permita a explotación forestal ordeada, se recupere o tecido industrial que se dedicaba aos aproveitamentos forestais, algo que permitiría a recuperación de postos de traballo e a fixación de poboación no rural.
Anulación da actual proposta de revisión do Plan Forestal
As organizacións sindicais, ecoloxistas e do mundo rural coinciden en valorar que na posta en valor do monte, de xeito multifuncional e sustentábel, ten incidencia a estrutura da súatitularidade. Lembran que as recomendacións da FAO e da mesma Unión Europea indican que hai que camiñar cara unha tenencia máis xusta destas terras e cara á devolución destasás colectividades locais. Fronte a isto denuncian que ”en Galiza existe unha titularidade que xa cumpre estes preceptos, que son os montes veciñais en man común. Mais, o que fai o Partido Popular con este tipo de titularidade do monte é proceder á súa privatización”.
Por iso demandan a anulación da actual proposta de revisión do Plan Forestal de Galiza e a elaboración dun novo documento que parta de información actualizada sobre a situación do monte galego, dunha participación equilibrada de todos os axentes sociais, e que siga como principios reitores a diversidade de hábitats e especies, a multifuncionalidade de usos, o fomento do arborado autóctono, o mantemento dos servizos ecosistémicos, a non privatización dos montes veciñais,a creación de emprego e a sustentabilidade económica e social.
Medidas concretas
As entidades asinantes do documento concretaron ademais algunhas das medidas máis necesarias de cara á planificación do futuro do monte galego:
-Sobre masas forestais de eucaliptos e outras especies exóticas invasoras:
- Moratoria indefinida para novos plantíos de Eucalyptuse prohibición na RGEP (Rede Galega de Espazos Protexidos).
- Prohibición das novas plantacións de Eucalyptusnitens e de repoboacións con robinias, acacias, Pawlonia e bambús, e outras especies invasoras. Erradicación destas na RGEP.
- Programa de Redución Progresiva da superficie ocupada por eucaliptos e doutras especies exóticas invasoras presentes no monte galego: robinias, ailantos, cortaderias, calas, ortensias, bambús, crocosmias, etc.
- Programa de eliminación das plantacións ilegais en terras agrarias e bosques autóctonos.
- Modificación do “Decreto 163/2014 para a compensación e absorción de dióxido de carbono a través de masas forestais” para: excluír as masas de eucalipto e doutras especies exótica invasoras como sumidoiros de carbono; evitar as repoboacións forestais sobre terreos queimados; limitar as quendas de corta a un mínimo de 30 anos e introducir variantes de carácter social e ambiental na valoración dos proxectos.
-Sobre aproveitamentos forestais e peche do ciclo produtivo:
- Promoción do ciclo completo da transformación da madeira en Galiza.
- Recuperación do tecido industrial dedicado aos distintos aproveitamentos forestais.
- Investimento na promoción da produción de madeira de calidade e doutros produtos do monte.
- Apoio á investigación para unha industria forestal integral e sustentable.
- Fomento do aproveitamento da biomasa forestal só residual.
- Fomento da silvicultura con madeiras de calidade.
- Prohibición dos cultivos enerxéticos.
-Sobre biodiversidade:
- Realización urxente do Inventario de masas de frondosas autóctonas, pendente desde 1992, e incentivos para a súa conservación e ampliación.
- Establecer unha reserva ecolóxica do 30% para bosque nativo en plantacións forestais.
- Agardar á publicación do V Inventario Forestal (IFN5) -a piques de ser publicado- para a elaboración dunha nova revisión do Plan Forestal.
- Creación de bancos de xermoplasma ou de sementes das diferentes especies autóctonas, procurando, no posible, unha boa representatividade das especies e da súa variabilidade xenética en cada zona.
- Axudas directas e exencións fiscais para o mantemento dos bosques autóctonos, mesmo con fins non produtivas, a produción ecolóxica e o aproveitamento multifuncional dos montes.
- Programa de divulgación e educación sobre especies autóctonas e do seu valor ecosistémico, económico e social.
- O cumprimento estrito por parte da Administración pública das funcións de custodia, vixilancia e policía que lle outorga a normativa vixente.
-Sobre lumes forestais:
- Creación dunha lei de ordenación dos usos das terras que favoreza a multifuncionalidade do monte e, por tanto, a súa prevención fronte os incendios forestais.
- Promoción do pastoreo e a gandería extensiva como elemento natural de roza e prevención de incendios.
- Recuperación dos 100 m de anchura para as redes secundarias de xestión da biomasa na loita contra os lumes, favorecendo alternativas multifuncionais para estas franxas de seguridade.
- A xestión da biomasa nas franxas secundarias e terciarias farase con recursos públicos, agás nos casos nos que os/as titulares das vivendas construísen estes inmobles fóra do ordenamento xurídico.
- Ruptura das masas monoespecíficas con faixas de separación de 100m por cada 50ha de eucaliptos, e de 50m por cada 50ha de piñeiros.
- Incremento das distancias das plantacións forestais a terras de cultivo, ríos, zonas habitadas, vías de comunicación, etc.
- Perímetro de exclusión de 25 m das plantacións forestais aos xacementos arqueolóxicos, e nos seguintes 25 metros un marco mínimo de plantación de 6x6 arredordestes elementos.
- Os Plans de prevención de incendios deben elaborarse a nivel de Distrito, facendo os Concellos as adaptacións territoriais necesarias.
- O PLADIGA será de carácter anual e aprobarase no último trimestre do ano anterior ao de aplicación. Deberá establecer obxectivos claros de prevención dos incendios forestais.
- Creación dun único servizo público, profesional e adecuadamente formado de prevención e extinción de incendios.
-Sobre a titularidade, xestión e ordenación do monte:
- Nova lei de montes veciñais en man común que reforce o carácter xermánico da titularidade veciñal.
- Devolución da xestión dos montes veciñais consorciados e/ou conveniados á veciñanza comuneira sen carga económica. De existir esta carga, sería achacábel á Administración forestal dado que foi ela a que xestionou estes montes.
- Potenciar a mobilidade de terras abandonadas a través do Banco de Terras, como ferramenta de acceso á terra para o desenvolvemento de actividades agrarias, principalmente por persoas labregas. No caso dos terreos de MVMC, o alugueiro non poderá ter duración nen uso que comprometan a titularidade e recuperación dos mesmos pola veciñanza comuneira.
- Incremento da xestión pública dos montes con fins conservacionistas. Nos MVMC este incremento levarase adiante baixo convenios con comunidades de montes e fórmulas de coxestión.
- Exención, debido ás características do territorio forestal galego, da obriga de contar cun instrumento de ordenación de montes para as parcelas particulares de superficie igual ou inferior a 1 Ha;eliminando, por tanto, a adhesión a modelos silvícolas. En todo caso, estas parcelas deberán adaptarse ás directrices marcadas nos PORF (Plans de Ordenamento dos Recursos Forestais).
- Retirada das comunidades de montes como suxeito pasivo no Imposto sobre Sociedades e elaboración,desde Galiza, dunha fiscalidade axustada á figura e ás funcións dos montes veciñais.
- Pulo a fórmulas que favorezan unha xestión colectiva do monte máis democrática e social.
