O capitalismo é para uns poucos: últimos datos da repartición da riqueza no mundo
As diferenzas de riqueza dentro dos países son moi pronunciadas. O 1% superior dos posuidores de riqueza dun país adoita posuír entre o 25% e o 40% de toda a súa riqueza; o seguinte 10% xeralmente representa cantidades que abalan entre o 55% e o 75%. A finais de 2019, os millonarios de todo o mundo, que representan exactamente o 1% da poboación adulta, representaban o 43,4% do patrimonio neto mundial
Só o 1% dos fogares máis ricos posúe o 43% da riqueza mundial, o seguinte 10% posúe o 81%, mentres que o 50% inferior posúe só o 1%. Este 1% está composto por multimillonarios en patrimonio neto (débedas xa descontadas); só hai 52 millóns deles. Dentro dese 1%, hai 175.000 persoas ultra-ricas que acaparan máis de 50 millóns de dólares en riqueza neta. Noutras palabras, unha pequena cantidade de persoas (menos do 0,1%) posúe o 25% da riqueza mundial!
A información provén do informe de 2020 elaborado pola organización Credit Suisse Global Wealth, que acaba de ser publicado. O informe segue a ser a análise máis completa e explicativa da riqueza global (que non debe confundirse cos ingresos), así como coa desigualdade de riqueza persoal no mundo.
Cada ano, este informe analiza o patrimonio de 5.200 millóns de persoas en todo o mundo. A riqueza componse de activos financeiros (accións, bonos, diñeiro, fondos de pensións, etc.) e propiedades (casas, etc.) que posúe. O informe presenta a riqueza descontando as débedas. Os autores do informe son James Davies, Rodrigo Lluberas e Anthony Shorrocks.
Segundo o informe de 2020, a riqueza familiar global total aumentou en 36,3 billóns de dólares durante 2019. Pero a pandemia da covid-19 reduciu ese aumento de 2019 case á metade (17,5 billóns de dólares) entre xaneiro e marzo de 2020. Porén, dado que os mercados de valores e os prezos das propiedades repuntaron rapidamente, grazas ás inxeccións de crédito do goberno e do banco central, os investigadores de Credit Suisse estiman que a riqueza total dos fogares aínda estaba lixeiramente por riba en comparación co ano pasado.
Aínda que a riqueza dos adultos diminuíu, a mediados de 2020, a riqueza dos fogares a nivel mundial estaba 1 billón de dólares por riba do nivel de xaneiro, un aumento do 0,25%. Dado que isto é menor que o aumento no número de adultos no mesmo período, a riqueza global media caeu 0.4% a 76,984 dólares. En comparación co que se esperaría antes do surto da covid-19, a riqueza mundial caeu 7,2 billóns de dólares, ou 1.391 dólares por adulto, en todo o mundo.
A rexión máis afectada foi América Latina, onde as depreciacións do tipo de cambio reforzaron as reducións do PIB en dólares, o que resultou nunha redución do 12,8% na riqueza total en dólares. A pandemia tamén socavou o crecemento esperado en América do Norte e causou perdas en todas as demais rexións agás China e A India. Entre as principais economías mundiais, o Reino Unido foi testemuña da maior erosión relativa da riqueza.
O máis abraiante é a aínda enorme desigualdade na riqueza das familias en todo o mundo. Como se mostra no gráfico da pirámide de riqueza a seguir, a desigualdade segue sendo sorprendente, tanto xeograficamente entre o «norte rico» e o «sur pobre», así como entre familias dentro dos países.
A fins de 2019, América do Norte e Europa representaban o 55% da riqueza mundial total, con só o 17% da poboación mundial adulta. En contraste, a proporción da poboación era tres veces a proporción da riqueza en América Latina, catro veces a proporción da riqueza na India e case dez veces a proporción da riqueza en África.
As diferenzas de riqueza dentro dos países son aínda máis pronunciadas. O 1% superior dos posuidores de riqueza dun país adoita posuír entre o 25% e o 40% de toda a súa riqueza; o seguinte 10% xeralmente representa cantidades que abalan entre o 55% e o 75%. A finais de 2019, os millonarios de todo o mundo, que representan exactamente o 1% da poboación adulta, representaban o 43,4% do patrimonio neto mundial. Pola contra, o 54% dos adultos cunha riqueza inferior a 10,000 dólares (é dicir, practicamente nada) reuniron en conxunto menos do 2% da riqueza global.
Os investigadores estiman que o impacto global na distribución da riqueza dentro dos países foi notabelmente pequeno, dadas as perdas substanciais do PIB relacionadas coa pandemia. De feito, non hai probas sólidas de que a pandemia favoreza sistematicamente os grupos máis ricos sobre os menos ricos ou viceversa. En 2019, o número de millonarios en todo o mundo disparouse a 51,9 millóns, pero cambiou moi pouco en xeral durante a primeira metade de 2020.
Na cumio da pirámide de riqueza, o informe estima que, a principios deste ano, había 175.690 adultos cun patrimonio neto súper alto no mundo cun patrimonio neto superior aos 50 millóns de dólares. O número total de tales adultos aumentou 16.760 (11%) en 2019, pero perdéronse 120 membros durante o primeiro semestre de 2020, o que deixou unha ganancia neta de 16.640 desde principios de 2019.
Durante o primeiro semestre de 2020, o número de millonarios diminuíu en 56.000 en xeral, só o 1% dos 5,7 millóns agregados en 2019. O número de membros aumentou nalgúns países e algúns perderon números significativos. O Reino Unido (241.000 menos), Brasil (116.000 menos), Australia (83.000 menos) e Canadá (72.000 menos).
Parece que a desigualdade da riqueza diminuíu na maioría dos países a principios da década de 2000. A diminución da desigualdade dentro dos países viuse reforzada por unha diminución da desigualdade «entre países», impulsada por un rápido aumento da riqueza media nos mercados emerxentes.
A tendencia volveuse mixta despois da crise financeira de 2008, cando os activos financeiros medraron rapidamente en resposta á relaxación cuantitativa e as taxas de xuros artificialmente baixas. Estes factores aumentaron a participación do 1% superior dos posuidores de riqueza, pero a desigualdade continuou diminuíndo para os que están por baixo da cola superior. Hoxe en día, o 90% inferior representa o 19% da riqueza mundial, en comparación co 11% en 2000.
Os investigadores concluíron que a pequena diminución da desigualdade de riqueza no mundo no seu conxunto “reflicte a redución das diferenzas de riqueza entre países, xa que as economías emerxentes, en particular China e A India, medraron a taxas superiores á media. Esta é a razón principal pola que a desigualdade da riqueza global caeu nos primeiros anos do século e, aínda que aumentou durante a década de 2007 a 2016, cremos que a desigualdade da riqueza global volveu a unha fase descendente despois de 2016”.
En resumo, o que mostra o informe é que miles de millóns de persoas non teñen riqueza neta en absoluto e que a distribución da riqueza persoal global reflicte un mundo no que hai algúns xigantes como Gulliver que agora miran cara a abaixo e contemplan unha inmensa masa de persoas liliputienses.
[Artigo tirado do sitio web Observatorio de la crisis, do 12 de decembro de 2020]
