Moncho Reboiras será conmemorado en 2025, con motivo do 50 Aniversario do seu asasinato
Editar un libro, presentar mocións en todos os concellos, distribuír un folleto biográfico ou unificar os diversos actos de homenaxe que se celebran o 12 de agosto, son algunhas das actividades presentadas polo comité organizador do 50 Aniversario do asasinato de Xosé Ramón (Moncho) Reboiras Noia, conformado polas Fundacións Moncho Reboiras, Terra e Tempo e Galiza Sempre e o Comité de Honra, no que están integradas persoas que, dunha ou outra forma, tiveron relación con el.
Foi Suso Seixo, Presidente da Fundación Moncho Reboiras, o encargado de presentar esta iniciativa conxunta coa que se pretende dar a coñecer a figura de Reboiras “tanto no seu aspecto persoal, como político e a súa transcendencia na creación de todo o movemento nacionalista galego”. Unha figura que se quere socializar en todos os ámbitos, incluído o institucional, logo de que “o propio Ministerio de Xustiza recoñecera a súa condición de vítima da represión franquista”.
Actividades previstas
Entre as actividades anunciadas a primeira será a presentación de mocións en todos os concellos de Galiza “para que se acorde dedicar rúas ou prazas deses concellos á figura de Moncho Reboiras”. Xunto a isto iniciáronse tamén contactos con artistas galegos para poder instalar unha escultura e un mural de gran tamaño nos concellos de Ferrol, Vigo e Dodro.
De cara ao 10 de Marzo, editarase tamén un libro, do que se farán presentacións por todo o país, até o 12 de agosto, con traballos realizados polos membros do Comité de Honra, xunto con diferentes motivos gráficos, desde láminas, até fotos da súa vida persoal e familiar. Editaranse tamén láminas de diferentes deseñadores gráficos galegos; unha banda deseñada que fará un percorrido pola súa vida e militancia e un folleto biográfico para difusión masiva.
Actos 12 de agosto
De cara á conmemoración do asasinato de Moncho Reboiras, o 12 de agosto, data na que se cumpre o 50 aniversario, os comités propoñen un acto centralizado que estea protagonizado polo Comité de Honra e as tres fundacións. “A idea é que sexa un acto único, no que todo o mundo se sinta representado e sirva, polo tanto, de acto central de homenaxe”.
Tal e como explicou Suso Seixo, estas serán as grandes liñas de traballo para achegar a figura de Reboiras “como unha peza fundamental da historia recente da nosa nación e do nacionalismo e que se lle dea o xusto valor que hai que dar a calquera persoa que entregara a súa vida por loitar contra a ditadura franquista e polo recoñecemento dos dereitos nacionais de Galiza”.
Moncho Reboiras, unha longa vida en 25 anos
Pola súa banda Elvira Souto, membro tamén do comité, fixo un percorrido pola súa biografía subliñando que “se houbo un compañeiro na Unión do Pobo Galego daqueles anos que destacase polo seu compañeirismo e a súa militancia entregada á causa do pobo galego, este foi Moncho Reboiras”.
Souto describiuno así, como “un militante e un compañeiro de libro” e como “unha figura fundamental na organización da clase traballadora naqueles anos”. Lembrou a súa participación na formación dos xermes sindicais que daquela agromaban por todo o país e que deron lugar ao que hoxe é a CIG, mais tamén na recuperación da cultura e da lingua galega, na chamada “fronte cultural”, ou nos comités de axuda á loita labrega, que deron despois nas Comisións Labregas.
Do mesmo xeito lembrou a súa participación nas grandes folgas do 72 en Vigo, onde entrou en contacto con Organización Obreira, excisión CCOO e das xuventudes comunistas e que, subliñou, “foron os que lideraron realmente aquelas folgas do 72”. Unha actividade intensa, nos seus curtos 25 anos de vida que Elvira Souto chamou a valorar “tendo en conta esta multidimensionalidade da súa personalidade e o traballo inmenso que desenvolveu a pesar de ter tido unha morte, infelizmente, tan novo”.
COMITÉ DE HONRA
Desde a Fundación Moncho Reboiras, a Fundación Terra e Tempo e a Fundación Galiza Sempre damos lugar a un Comité Organizador para conmemorar o 50 aniversario do asasinato do militante nacionalista Xosé Ramón, “Moncho”, Reboiras Noia. Un nacionalista exemplar, que desenvolveu o seu labor militante ao longo do tardofranquismo, entre 1969 e 1975.
Ao longo do ano 2025 realizaremos diversas actividades para lembrar a figura de Xosé Ramón, “Moncho”, Reboiras. A tal efecto queremos que esta iniciativa sexa unha homenaxe a todas e todos os militantes nacionalistas que tiveron unha entrega absoluta, no mesmo tempo de Reboiras, en favor do país. Como representantes desa militancia sen tregua, creamos un Comité de Honra 50 aniversario do asasinato de Reboiras, con persoas que tiveron unha estreita relación con esta figura central no nacionalismo galego da década dos anos 70 do pasado século XX.
As persoas que integran este Comité de Honra son as seguintes:
1.- Elvira Souto Presedo
Militante nacionalista desde inicios da década dos anos 70. Integrante da Fronte Obreira da UPG e cofundadora do Sindicato Obreiro Galego (SOG) en 1975. Primeira Secretaria Xeral da UPG, eleita en 1977.
2.- Lois Ríos Paredes
Militante desde inicios dos anos 70 do nacionalismo galego. Membro da Fronte Obreira da UPG e cofundador do Sindicato Obreiro Galego (SOG) en 1975, sendo en 1982 eleito secretario xeral da Intersindical Nacional dos Traballadores Galegos (INTG).
3.- Manuel Mera Sánchez
Foi secretario da Irmandade Galega en Bos Aires entre 1969 e 1972. Militante da UPG na Galiza desde 1972. Participou da fundación de Estudantes Revolucionarios Galegos (ERGA) e da Fronte Obreira da UPG, así como do Sindicato Obreiro Galego (SOG) en 1975.
4.- Fernando Souto Ginarte
Militante nacionalista desde inicios dos anos 70, sendo membro da Fronte Obreira da UPG.
5.- Xesús Chaves Fandiño
Militante de CC.OO en 1966. Cofundador de Organización Obreira en 1971 e coorganizador das mobilizacións obreiras de Vigo de setembro de 1972. Formou parte entre 1974 e 1975 da organización do Sindicato Obreiro Galego. No 1976 integrouse na UPG e na AN-PG.
6.- Marisol García Juárez
Militante da UPG desde mediados dos 70, sendo activista estudantil daquelas. Foi detida e conducida ao cárcere da Coruña en agosto de 1975, sendo menor de idade.
7.- Xaquín Méndez Antas
Militante da UPG desde inicios dos anos 70. Tivo participación no proceso de constitución da Unión de Traballadores de Ensino de Galiza, así como da organización estudantil ERGA. Ocupou diferentes responsabilidades políticas no nacionalismo galego e actualmente é membro do comité central da UPG.
8.- Xosé Moa Cerdeira
Militante da UPG desde 1973, facendo parte do comité central e do comité executivo. Estivo no exilio en Portugal desde agosto de 1975. Logo foi presidente da Asociación Cultural de Vigo.
9.- Xosé Manuel Pavón
Militante da UPG desde 1966, da que sería membro do seu Comité Central. Foi un dos impulsores do sindicalismo nacionalista galego, sendo cofundador do Sindicato Obreiro Galego.
10.- Lois Diéguez Vázquez
Militante nacionalista desde mediados dos anos 60. Foi cofundador en 1975 e portavoz da Asemblea Nacional-Popular Galega (AN-PG), ano no que é detido en Lugo no mes de agosto. Foi eleito deputado polo Bloque Nacional-Popular Galego (BN-PG) no 1981, sendo expulso do Parlamento Galego por non xurar a Constitución española.
11.- Xesús Sanxoás Formoso
Militante nacionalista desde a segunda metade dos anos 60. No 1968 encabezou a organización do estudantado nacionalista na Universidade de Santiago de Compostela, previa á creación de Estudantes Revolucionario Galegos (ERGA).
12.- Margarita Ledo Andión
Militante nacionalista desde inicios dos anos 70. Tivo que exiliarse en 1974 pola súa militancia. Directora de A Nosa Terra entre 1977 e 1980.
13.- Francisco Lores Santacecilia
Militante de Galicia Socialista na segunda metade dos anos 60. Coorganizador das mobilizacións obreiras de Vigo de 1972. Militante da UPG desde 1972, na que sería cofundador da Fronte Obreira.
14.- Marisa Vázquez Barquero
Militante da UPG desde inicios dos anos 70. Participou do traballo político de Moncho Reboiras entre 1973 e 1975, sendo detida o 13 de agosto de 1975, ingresando no cárcere da Coruña o 15 de agosto, até a amnistía de 1977.
15.- Alfredo Suárez Canal
Militante nacionalista desde inicios dos anos 70. Cofundador da Unión de Traballadores do Ensino (UTEG) en 1974, así como en 1975 do Sindicato Obreiro Galego (SOG) e da Intersindical Nacional Galega (ING) en 1977. Anos despois sería concelleiro e deputado nacionalista.
16.- Marisa Canto Reboredo
Militante da UPG desde 1973. Responsábel do aparato técnico da zona de Lugo entre 1974 e 1975.
17.- Xosé Lois Ledo Andión
Militante da UPG desde 1972. Membro fundador da AN-PG na primavera de 1975. Membro do Comité Central da UPG e do Comité Executivo, sendo responsábel da UPG nas Comités de Axuda á Loita Labrega até 1980.
18.- Francisco Rodríguez Sánchez
Militante da UPG desde 1969, sendo membro do Comité Central e do Comité Executivo, así como Secretario Xeral entre 1981 e 1983 (así como entre 2005 e 2012). Cofundador en 1975 da Asemblea Nacional-Popular Galega (AN-PG) e do Bloque Nacionalista Galego (BNG) no 1982. Eleito deputado no Parlamento galego no 1993, así como no Parlamento español entre 1996 e 2008.
19.- Xosé Luís Méndez Ferrín
En 1958 foi cofundador en Madrid da agrupación nacionalista Brais Pinto. Cofundador e militante da UPG en 1964, sendo membro do Comité Central e do seu Comité Executivo. En 1977 encabeza a escisión UPG-Liña Proletaria no seu da UPG e no 1978 encabeza a creación do Partido Galego do Proletariado (PGP).
20.- Xaquín López Facal
Entre finais dos anos 60 e inicios dos 70 foi militante da organización obreira Galicia Socialista. Militante da UPG desde inicios 1972, participando da creación da Fronte Obreira.
Compostela, 22 de novembro de 2024
