Imposíbel, a "transición enerxética" no capitalismo
Necesitamos entender que o capitalismo realmente existente é fondamente dependente dos combustíbeis fósiles, que os Estados Unidos, como núcleo central de capitalismo, son intrinsecamente dependentes do petróleo e o gas, e que non poden nin queren desprenderse deles
O capitalismo estaría a promover unha "transición enerxética", para consolidar o capitalismo, nun período de crise e caos climático que pode ameazar a súa lexitimidade. Neste senso, opera do mesmo xeito que ante os cuestionamentos ao patriarcado e ao colonialismo: buscando lexitimarse con supostas políticas contra o machismo e contra o racismo, aparentando que o sistema comparte aspectos das loitas feministas e dos pobos oprimidos co obxectivo de ter consigo un pequeno sector de fieis que se sitúan no cume da pirámide do sistema.
A recente Cimeira Mundial do Clima (COP 28), realizada en Dubai (Emiratos Árabes Unidos), mostrou que promover o coidado do clima e a transición cara a enerxías renovábeis é profundamente hipócrita cando o evento se realiza nun país dependente dos combustíbeis fósiles, cando se designa como presidente da COP o director executivo da Compañía Nacional de Petróleo.
Como sinala a organización Grain, a COP "pareceu máis un encontro empresarial" no canto dunha cimeira intergobernamental sobre o clima; un encontro similar ao Foro de Davos, onde se reúnen multimillonarios. Grain engade que "o persoal de grupos de presión da industria dos combustíbeis fósiles e da carne sumou un récord de 2.756 persoas que ateigaron as salas e corredores" (https://goo.o seu/Va2doR2).
Conclúe que "a COP foi capturada polas corporacións dos alimentos e os agronegocios" e que todas as súas declaracións son ocas, simples andrómenas e propaganda para consumo do público descoidado que, lamentabelmente, non é pouco e abunda mesmo en organizacións que se din ambientalistas. É unha mágoa que aínda existan movementos
sociais que dan credibilidade a estas reunións e mesmo asistan a estes eventos revestíndoos dunha cuestionábel lexitimidade.
Coido que necesitamos entender que o capitalismo realmente existente é fondamente dependente dos combustíbeis fósiles, que os Estados Unidos, como núcleo central de capitalismo, son intrinsecamente dependentes do petróleo e o gas, e que non poden nin queren desprenderse deles. De feito, o ascenso estadounidense ao rango de potencia mundial coincide coas descubertas e a explotación de petróleo; e coroou o seu predominio co acordo con Arabia Saudita de 1945.
A especialista en temas enerxéticos Gail Tverberg sostén que o sistema actual depende dos combustíbeis fósiles, que se utilizan en todo tipo de actividades, desde a Internet e a fabricación de paneis solares até a construción de edificios, a extracción de materias primas e o transporte de mercadorías.
Pero é na agricultura onde a dependencia dos combustíbeis fósiles é determinante, xa que "se volveu incribelmente eficiente utilizando grandes equipos mecánicos, xeralmente impulsados por diésel, xunto cunha gran cantidade de produtos químicos, incluídos herbicidas, insecticidas e fertilizantes", sostén no portal oilprice.com (https://goo.o seu/xfUPS6G).
Saír da agricultura das corporacións suporía para os países ricos vivir como a maioría das nacións africanas, que "utilizan moi poucos combustíbeis fósiles", ou que as súas poboacións vivan como os pobos orixinarios e campesiños de América Latina, onde o tempo de traballo está dedicado principalmente á terra e case non se utilizan combustíbeis nin agroquímicos.
Un último dato que vincula o capitalismo á depredación da natureza ofréceo un informe onde se asegura que os ilícitos ambientais son a cuarta actividade delituosa máis lucrativa do mundo. Refírase á deforestación ilegal, a minaría, a pesca e o comercio de especies silvestres que "se converteron nun enorme motor financeiro, que en 2018 se estimaba que xeraba entre 110.000 e 281.000 millóns de dólares en ingresos ilícitos anuais a escala global, segundo datos da Interpol" (https://goo.o seu/lyCfs0j).
Como sabemos, o noso continente é especialmente vulnerábel aos delitos contra a natureza, pola súa biodiversidade e abundancia de minerais e auga. As lexislacións que impulsan os gobernos non conseguen frear os emprendementos extractivos nin controlar os danos ao ambiente.
Cómpre preguntarse por que tanto rebumbio arredor da transición enerxética e do uso de enerxías renovábeis. Boa parte do poderío do sistema está hoxe destinado a potenciar un ecoloxismo que non cuestiona o capitalismo, cos máis diversos nomes (incluíndo a "minaría verde" ou sustentábel), para convencer os ambientalistas de que necesitan crer en políticas progresistas.
Non é certo que os grandes eventos como as COP, as conferencias mundiais sobre a muller e contra o racismo de Nacións Unidas, non consigan gran cousa. Conseguiron moito máis do que un podía esperar, pero dun xeito indirecto: deron vida aos progres do mundo que entreteñen os de abaixo sen promover cambios reais.
[Artigo tirado do xornal mexicano La Jornada, do 23 de febreiro de 2024]
