CIG-Saúde denuncia que o Sergas paralizou a negociación do protocolo de acoso e incumpre a normativa vixente
A CIG-Saúde compareceu este martes en rolda de prensa para denunciar a paralización por parte do Sergas da negociación do protocolo de acoso laboral, sexual, por razón de sexo e identidade nos centros de traballo e a súa adaptación á normativa vixente -en relación á unificación de toda a tipoloxía nun só documento-, así como as consecuencias que estes incumprimentos teñen sobre a saúde das traballadoras e traballadores.
A responsábel de Muller da federación Irene Tato, explicou que o primeiro Plan de Igualdade entre mulleres e homes no Sergas se publicou no ano 2021, e nel contémplanse unha serie de medidas a adoptar. Unha delas era a actualización do actual procedemento de actuación ante o acoso laboral e outras discriminacións no traballo xestionado dende as áreas sanitarias e analizar de xeito específico o acoso de tipoloxía sexual valorando a súa centralización na Dirección do Sergas coa intencionalidade de dotar dunha maior confidencialidade o proceso.
A pesar de contemplarse como unha medida a implantar no ano 2022 e da CIG requirir a aplicación desa medida en diferentes momentos non foi até decembro do 2023 cando no seo da Comisión Técnica de Igualdade, se presenta un protocolo de acción e prevención contra o acoso sexual e por razón de sexo, "sen contemplar o acoso laboral ou discriminación por razón da orientación sexual, identidade ou expresión de xénero e sen contemplar nin unha soa medida preventiva".
Tato advertiu que, polo tanto, o Segas nin cumpriu coa medida contemplada no plan en canto á actualización do protocolo e nin está cumprindo co estabelecido na lexislación vixente.
Incumprimento das medidas do plan de igualdade
A actualización do protocolo está recollida no plan de igualdade como unha medida que tiña que estar xa feita no ano 2022. Isto evidencia "a falta de cumprimento das medidas do plan que termina a vixencia no último trimestre deste ano 2024, sen terse feito unha avaliación na metade do período de vixencia, como recolle o propio plan". Esta avaliación ten como obxectivo o seguimento do seu grao de cumprimento, valoración da eficacia das medidas respecto á consecución dos correspondentes obxectivos.
Tampouco se fixo o informe anual sobre a aplicación do plan, "que tería que ser tratado na Comisión Técnica de Igualdade para posteriormente elevalo ao Consello de Dirección da Consellería de Sanidade, tendo como responsábeis de dito informe á Dirección Xeral de Recursos Humanos conxuntamente coas xerencias de cada unha das áreas sanitarias".
Neste informe detallaríanse os indicadores correspondentes dos resultados obtidos e tamén de calquera medida que se tomase "e que sexa relevante dende o punto do fomento da igualdade".
Por iso, Tato denunciou que a !falta de responsabilidade por parte da DXRH que ten o deber de determinar todos aqueles procedementos, instrucións ou recomendacións que sexan necesarios para o correcto desenvolvemento do plan e a Comisión Técnica de Igualdade velar polo seguimento sobre o grao de cumprimento do plan, delegada da Mesa Sectorial de Sanidade en coordinación coas unidades administrativas con competencias nestas materias de organización".
Cambios lexislativos importantes
A CIG-Saúde comezou a facer unha serie de alegacións o documento tendo en conta a nova normativa aprobada despois da ratificación do plan na Mesa Sectorial e da publicación no DOG, destinada á unificar todos os tipos de acoso nun protocolo e nutrilo dos novos conceptos de acción e prevención. Así, a responsábel de Muller da federación referiuse á Lei 10/ 2022 do 6 de setembro de garantía integral da liberdade sexual e ás obrigas derivadas da ratificación por parte do Estado español do Convenio 190 da Organización Internacional do Traballo. Este convenio estabelece un novo concepto sobre violencia e acoso outorgándolles entidade para configurarse como afectación aos dereitos humanos.
A norma tamén obriga a realizar unha reformulación do concepto de acoso moral “mobbing” ou dos conceptos de violencia e acoso por razón de xénero para incluír a prevención destas situación nas obrigas de seguridade e saúde, porque o convenio incide especialmente na prevención de riscos psicosociais, como son a violencia e o acoso no traballo.
Porén, dende a última reunión da Comisión Técnica do pasado 10 de maio, seguimos sen contestación do Sergas, malia que "quedaron de valorar a unificación de protocolos e valorar dar unha participación activa da RLPT na comisión instrutora dos casos".
"Tampouco temos contestación, engadiu Tato, do escrito rexistrado o 3 de xuño dirixido a DXRH, Comisión Técnica igualdade, Xefa da sección de Igualdade, Comisión Técnica de Igualdade, Comité Central de Seguridade e Saúde e Xefa de Servizo de Prevención de Riscos Laborais, onde se reiteraba a solicitude da aceptación da unificación de protocolos consonte a normativa vixente e se solicitaba unha convocatoria de reunión extraordinaria para tratamento de todos estes temas".
Nova sección de Igualdade silenciada
Durante a comparecencia, a CIG-Saúde informou que neste último semestre se creou dunha Sección de Igualdade que "parece estar inexistente xa que está silenciada ante este tipo de situacións, cando ten unha responsabilidade". De feito, na última xuntanza da Comisión Técnica de Igualdade a "xefa de sección nin sequera fixo achegas ao que se falaba".
"A integración dos principios de igualdade e non discriminación nas empresas é fundamental para crear un clima laboral de respecto, integración e valores tanto nas accións da propia empresa como nas do propio persoal traballador. Unhas boas políticas internas de información, formación e acción son necesarias se se quere promover uns cambios organizativos e de condutas", salientou.
A día de hoxe, no Sergas non se estableceu un plan formativo que garanta formación en materia de igualdade de nivel medio para todas persoas con responsabilidades en materias de igualdade e nivel superior que dea unha alta competencia de coñecementos para a aplicación práctica.
Consecuencias para as traballadoras
A consecuencia destes incumprimentos, alertaron, é que "temos un procedemento de acoso obsoleto con falta da introdución das definicións e conceptos novos contemplados na nova normativa". A fragmentación de procedementos que está a formular o Sergas non se adecúa aos principios e contido da normativa internacional, que axudaría a aplicar unas mellores medidas preventivas se houbera un procedemento máis ordenado e regulado.
Xérase así, unha desprotección das traballadoras "posto que se debería informar nos comités centrais dos diferentes casos de acoso que xurdan na área sanitaria e do seu seguimento e resolución, é dicir, das medidas cautelares adoptadas dos posíbeis expedientes disciplinarios que poidan derivar".
Salientou que a nivel de áreas sanitarias os últimos datos que se teñen de rexistro de casos de acoso son de maio de 2023. "Nestes datos apréciase falta de transparencia e unha infra anotación das notificacións de casos de acoso e incluso non se inclúe ningún caso de acoso sexual, cando sabemos que si houbo polo menos un", criticou.
A pesar de pedir información sobre resolución "a día de hoxe non a temos nin a nivel central do Sergas nin a nivel da área sanitaria na que xurdiu o caso, nin sequera a persoa traballadora acosada lle informan da resolución, nin temos constancia de se houbo traslado a Fiscalía ou á autoridade pertinente de ser o caso".
Xunto a iso, Tato explicou que CIG leva tempo reclamando un procedemento de resolución de conflitos coa creación da figura dun/ha mediadora que evitaría tal e como esta pasando "que casos de conflitos sinxelos se convertan en acoso pola falta da intervención axeitada".
O Sergas fomenta "unha cultura laboral negativa"
Na comparecencia tamén se denunciou a existencia "dunha cultura laboral negativa" por parte da administración, con falta de mellora das condicións laborais e da calidade de vida das persoas traballadoras, e sen a implantación dunha cultura que rexeite a violencia e o acoso.
"Todo o contrario, estanse a fomentar ambientes de mal clima laboral, que derivan en enfrontamentos persoais entre o persoal e con exposición das traballadoras a situacións de acoso e violencia". No propio informe de resultados da enquisa de riscos psicosociais feita nos anos 2022-23 xa destacaba a falta de información e relación interpersoal que reciben as persoas traballadoras dos mandos superiores, cunha falta de consulta e participación das traballadoras nas tomas de decisións.
Non obstante, non hai unha planificación de adopción de medidas derivadas da enquisa/avaliación de riscos psicosociais. "Está claro que a política interna do Sergas non contempla un camiño serio e firme cara a prevención de riscos laborais e a igualdade, con servizos de Prevención tanto a nivel central como nas áreas sanitarias dotados de escaso persoal para levar a cabo a actividade preventiva e intervencións que se necesitan".
Para a CIG-Saúde non valen as escusas e entenden que o Sergas ten que priorizar e dar solución a este problema "porque vemos como no día a día aumentan os casos de violencia e acoso nos centros de traballo".
A CIG-Saúde seguirá tomando as medidas correspondentes para que o Sergas cumpra coa normativa vixente, co seu deber de garantir unha seguridade e saúde nos postos de traballo e para que proceda á negociación dun protocolo que recolla todos os tipos de acoso e se aborden tanto as medidas preventivas como o marco de actuación dirixido a protexer a todas as persoas traballadoras de calquera situación de violencia ou acoso no traballo. "Porque permitir o acoso tamén é acosar".
