China avanza coa súa estratéxica proposta de Ruta da Seda
Hai catro anos o presidente chinés lanzou a proposta da Franxa e Ruta da Seda. Supón obras, investimentos e máis comercio co resto de Asia, Europa, África e o resto do mundo. Agora vén precisando e avanzando con ese plan.
En 2013 Xi Jinping lanzou sucesivamente as propostas de crear a Franxa da Seda e a Rede marítima da Seda no século XXI, que daría máis conexión terrestre e marítima ao seu país con 60 países de polo menos tres continentes. Aclarou que era unha iniciativa aberta a outras nacións do mundo situadas noutros continentes, véxase América Latina.
A idea do goberno chinés foi recuperar, e poñela a ton co século actual, os corredores de comercio por vía terrestre e por mar que había varios séculos atrás co estranxeiro, dos que un dos máis coñecidos era a chamada ruta da seda.
Esas vías serviron para que en 1295 Marco Polo trouxese o tallarín a Europa, segundo a lenda, pero seguramente a seda, o papel e a pólvora que inventaron os chineses hai séculos tamén estarían na trasfega.
Como os asiáticos se enorgullecen dos seus varios séculos de civilización, recuperaron aquel comercio do pasado para proxectalo ao século XXI. O vello reaparece no novo, ou o novo recupera parte do vello que non pasa de moda. E o proxecto estratéxico máis importante de China para o que resta do século, salvo que despois freguen a lámpada e se faga a luz sobre outro superior, é o que leva o nome da seda.
Iso motivou reunións internacionais de importancia, como o Foro realizado en Pequín o 14 e 15 de maio pasado, con participación de gobernos de 29 países máis o anfitrión, e representantes de máis dun centenar de países e entidades internacionais interesadas en se coñecer e involucrar.
Ademais dos discursos, hai accións concretas que avalan esa marcha, algunhas modestas e outras de crecente impacto no país e onde se realizan as obras correspondentes.
Unha, simbólica, foi o 23 de abril pasado. O tren “Vento de Oriente”, que partira desde Xian, chegou a Budapest, Hungría, logo de 20 días de traxecto, atravesando Casaquistán, Rusia e Bielorrusia, un traxecto de 9.300 quilómetros. Levaba os seus 41 vagóns cheos de roupa, xoguetes e outros produtos chineses. A viaxe imitaba unha ruta que florecera hai máis de 2.000 anos.
Outro dato concreto, que pode ser unha pista sobre os cambios positivos que pode implicar o proxecto para os participantes: traballadores chineses e de Maldivas, están traballando hai un ano na construción dunha nova pista do Aeroporto Internacional Velana, en Maldivas. “A nova pista, de 3,4 quilómetros, permitirá o aterraxe de grandes avións de pasaxeiros como o Airbus A380”, declaroulle á axencia Xinhua un deses traballadores do ‘Grupo de Construción Urbana de Beixing’, encargada de construír esa pista, un campo de aterraxe e a terminal de carga. Non é o único proxecto pois a mesma empresa está empeñada noutros dez países dentro da iniciativa da Franxa e a Ruta.
Á súa vez China está formando a traballadores etíopes para que poidan manexar o primeiro ferrocarril eléctrico transfronterizo de África, que unirá Addis Abeba en Etiopía con Xibuti, e que comezou a operar en outubro pasado. Ese tren reduciu o tempo de viaxe entre os dous países de sete días a só dez horas.
Proxecto impresionante
Aquelas informacións son apenas puntas do iceberg que empeza a emerxer do plan moi ambicioso ao momento que engloba 60 países, con 4.500 millóns de habitantes do planeta e que en conxunto engloban máis do 30 por cento do produto bruto mundial. Foi enunciado por primeira vez en setembro de 2013, polo presidente chinés, cando visitou Astaná, en Casaquistán.
A idea é abrir máis e mellores rutas por onde non só circularán mercadorías e produtos, senón tamén información, turistas, cultura, etc., con tres vías terrestres e unha ruta marítima. Con tal fin prevese a construción ou ampliación de liñas férreas, camiños, portos, aeroportos, gasodutos, oleodutos, etc.
Por exemplo, en materia de trens, un percorrido será o xa referido por Asia e Europa que chegará a Polonia e de aí a Alemania, con derivacións ao sur, incluso o Estado español. E outra que baixará a Irán, por Turquía e de aí tamén a Europa.
Como se financiará semellante proxecto que circunda parte do mundo? Ten prevista unha dobre fonte de financiamento: por unha banda o Fondo Económico de Investimento da Ruta da Seda, onde Beixing comprometeu xa 50.000 millóns de dólares; e polo outro, o Banco Asiático de Investimento e Infraestrutura, que achegará a mesma suma. Esta entidade creouse hai un ano e ten 57 países membros, con China, India e Rusia como os seus maiores accionistas.
A información oficial do goberno non foi desmentida polos outros participantes asegurou que “desde 2013, Chinesa investiu máis de 50.000 millóns de dólares en países da Franxa e a Ruta. Un total de 56 zonas de cooperación económica e comercial xa foron construídas por empresas chinesas alí, o que xerou preto de 1.100 millóns de dólares en ingresos fiscais e creou 180.000 empregos locais”. Engadiu: “o comercio entre China e os países ao longo da Franxa e a Ruta totalizou 913.000 millóns de dólares en 2016”. Esta cifra vaise incrementar a medida que avancen as obras previstas e esa infraestructura poida utilizarse de cheo.
Por iso o ministro chinés de Relacións Exteriores, Wang Yi, dixo que “a Franxa e a Ruta converteuse no ben público máis importante que China brindou ao mundo. Foi proposta por primeira vez por China, pero agora é para que gocen dela todos os países”.
Os chineses non están nisto como unha obra filantrópica, pero salientan que a súa filosofía é a de “gañar-gañar”, ou sexa, que gañen as dúas partes. No Foro internacional do mes pasado, o presidente Xi insistiu en que o programa reduciría a pobreza nos países receptores deses investimentos. Tamén prometeu que China lanzará 100 proxectos contra a pobreza e dixo que a proposta é dunha “globalización económica aberta, inclusiva, equilibrada e beneficiosa para todos”.
É evidente que ademais de beneficios económicos e comerciais para o medio centenar de países que xa asinaron convenios, está polo medio un obxectivo político chinés. Cal é? Procurar crecer economicamente e en alianzas políticas fronte á administración Trump, que tivo inicialmente varias expresións políticas contrarias a China. Beixing aproveita o mal paso que deu Estados Unidos ao saír do Tratado Transpacífico polo mal entendido proteccionismo de “América Primeiro”. Boa parte dos países agraviados, menos Xapón, son parte agora do armado chinés da Franxa e a Ruta da seda.
Acción e reacción
China viña levando adiante coa súa iniciativa desde 2013. EE UU opoñíalle o TPP en tempos de Barack Obama e o seu opoñente avanzou coa ruta da Seda en 2015. Trump triunfante saíu daquel tratado, como igualmente fixo cos convenios sobre o Cambio Climático. Beixing contragolpeou co Foro Internacional pola Ruta da Seda. Trump só mandou a un asesor seu de Seguridade Nacional dedicado a Asia, como para ver de que se trata. A súa hostilidade cara ao socialismo asiático mantense, como se ve en varios artigos xornalísticos onde se criticou a reunión internacional presidida por Xi. ‘The New York Times’, o 15 de maio, reproducido en Bos Aires por ‘La Nación’, ninguneó a Xi con este título: “Rodeado de líderes non occidentais, mostrouse como unha alternativa a Trump”. Aí líase: “Rodeado de líderes autoritarios de Rusia e Asia Central nunha cimeira en Pequín, Xi prometeulles aos bancos de desenvolvemento chineses máis de 100.000 millóns de dólares que servirían como punta de lanza dun inxente gasto en infraestruturas a través de toda Asia, Europa e África. O máis notábel era a ausencia case total de líderes de democracias occidentais no encontro2.
O magnate neoyorquino, como antes Obama, pega nos flancos chineses non tanto con xornais senón creando problemas políticos e sen desbotar os incidentes bélicos. Por exemplo, xerando inestabilidade e rozamentos entre China e países ribeireños de mares adxacentes. Iso, máis o poderío naval e militar da superpotencia decadente, seguen sendo as súas cartas. Por iso os norteamericanos acentúan os conflitos por esas augas, con Xapón, Corea, Filipinas, incluso Vietnam.
E por iso mesmo tamén se entende que o primeiro que fixo o goberno chinés foi precisar esta semana criterios respecto da ruta marítima, cun extenso documento e propostas pacifistas, conciliadoras, buscando consenso para preservar o mar, compartir a investigación científica, etc.
O documento gobernamental informa: “China asinou documentos intergobernamentais de índole marítima en forma de acordos de cooperación, memorandos de cooperación e declaracións conxuntas con Tailandia, Malaisia, Camboxa, A India, Paquistán, Maldivas, Sudáfrica, etc., e levou a cabo a conexión estratéxica con moitos dos países ao longo da Ruta, establecendo así unha ampla asociación cooperativa referente ao mar”.
Fica claro cal é a parte que encirra os conflitos marítimos e cal procura chegar a bo porto, en son de paz.
[Artigo tirado do sitio web Alainet, do 26 de xuño de 2017]