Arxentina: Déficit cero, máis desregulación en camiño á dolarización
A dolarización e o axuste poderanse parar se se logra articular unha proposta política que non pretenda retomar tendencias estruturais do capitalismo local dos últimos anos, senón precisamente unha dinámica económica e política de cuestionamento do réxime do capital
Nun informe oficial de finais de xaneiro pasado dise que: “O Ministerio de Economía reforza o seu compromiso de alcanzar o equilibrio fiscal financeiro en 2024, como punto central dun programa económico orientado a estabilizar a macroeconomía e xerar as condicións para un crecemento sostido do emprego.”[1].
Queda claro que iso se logra: a) diminuíndo substancialmente a transferencia de fondos discrecionais ás Provincias, “mellorando” as contas públicas nacionais e inducindo un “axuste federal”; b) eliminando os subsidios ao transporte público de pasaxeiros a provincias e diminuíndoos en zona metropolitana, cargando ese custo nos orzamentos provinciais, con ingresos diminuídos por diminución na coparticipación e a recesión económica que afecta a todo o territorio nacional (medida que pode redundar en limitacións ou eliminación do servizo de transporte en localidades sen capacidade de sustentar o servizo público de transporte); c) non transferindo os fondos de incentivo docente, facendo perigar o inicio das clases, segundo manifestan os propios gobernantes de provincias.
Lograr o final de déficit fiscal explícase tamén pola non entrega de alimentos aos comedores e moi especialmente coa mingua das xubilacións e os salarios estatais. Neste sentido, o INDEC informa que, a decembro de 2023, os salarios tiveron unha variación porcentual do 8,9%, contra unha inflación minorista do 25,5%. Pero, nese marco, se os salarios privados rexistrados se actualizaron ao 11%, os do sector público fixérono ao 5,5%. Mentres que a inflación minorista do 2023 que alcanzou o 211,40%, os salarios privados regularizados tiveron unha variación do 165,8% e os salarios estatais do 148,6%[2].
O axuste fiscal, promesa de campaña electoral está a cumprirse restando recursos ás provincias e cargando sobre o emprego público e as partidas do gasto social, que en definitiva se traslada como deterioración das condicións de vida da poboación máis empobrecida. O Ministro de Economía sinalou que ao non se aprobar a Lei de “Bases e Puntos de Partida para A Liberdade dos Arxentinos” (a chamada Lei Ómnibus), o axuste fiscal deberá incrementarse. En efecto, a idea do déficit cero supuña unha mellora do ingreso fiscal, especialmente tributario, nun 2,1%, o que se supuña viña do branqueo de capitais, a moratoria tributaria e a dispoñibilidade de alícuotas incrementadas de impostos, sen efecto ao caer o tratamento nas extraordinarias lexislativas. Por iso, se a idea era reducir o gasto un 2,9%, agora debe baixarse máis o gasto para compensar a insuficiencia de ingresos fiscais previstos, máis aínda cando non se poderá avanzar, polo de agora, coas privatizacións de empresas públicas.
Co profundo axuste fiscal, paralización da obra pública mediante e a crecente recesión produto da caída da actividade económica, produción e circulación de bens e servizos, o goberno busca que a inflación diminúa do pico do 25,5% de decembro. Así mostrará “os seus logros”: baixar o déficit e a inflación, claro que primeiro duplicou o índice minorista de novembro a decembro, e logo baixará… a canto? Mesmo, a que custo social, en caída de ingresos populares e satisfacción de amplas necesidades alimentarias, sanitarias, educativas.
Desvalorización do peso e rumbo para a dolarización
Mais os logros que se rexistran son tamén monetarios e entre eles sobresae que, derivado da desvalorización, o BCRA diminuíu o pasivo en pesos e acumulou reservas por 7.000 millóns de dólares contra unha base monetaria de 8.000 millóns de dólares segundo Milei. Son declaracións do Presidente ante a suxestión de Forbes para acelerar a dolarización. En efecto, Steve Forbes, editor e neto do fundador da revista Forbes, gabando e apoiando a Milei, especialmente pola súa intervención en Davos, destacou que “se non dolariza, non terá éxito”[3].
O camiño da dolarización empezou coa desvalorización, confirmando o operativo tendente ao uso dos dólares do colchón ou en caixas de seguridade, evidente no gasto turístico deste verán, especialmente ao exterior, mesmo de pequenos aforradores que compensan o gasto mensual liquidando as súas tenzas de divisas aforradas. Pero tamén desde o BCRA e a operatoria co BOPREAL, o “Bono para a Reconstrución dunha Arxentina Libre”, que dolariza os pasivos do Banco Central e tras a súa primeira colocación dunha serie por 5.000 millóns de dólares empeza a ser atractiva para investidores, especialmente posto de manifesto coa compra realizada polo Fondo Black Rock. Benvidos os voitres, parecese ser a onda dos financistas na xestión do goberno da Arxentina.
Milei di que estamos cerca do obxectivo da dolarización, agora proposto para o 2025, no camiño de Menem e Cavallo, as súas referencias políticas da Arxentina recente. O que debemos lembrar é o final desa experiencia no 2001, cunha ‘pueblada’ [protesta popular] derivada dunha pobreza acrecida que quedou como fenómeno estrutural do país actual, un forte desemprego como consecuencia dunha actividade minguada, orientada como provedora de bens primarios baixo a lóxica subordinada da dominación do capital externo nunha dinámica transnacionalizada da economía local.
O problema é o consenso electoral que anima o axuste, a desvalorización, a desregulación económica, a liberdade de comercio e para estabelecer prezos, que está na base do avance dunha reaccionaria política económica, e que aínda con importante resistencia non perfora aínda o aval dos votos, polo que o problema, máis que económico é político.
A dolarización e o axuste poderanse parar se se logra articular unha proposta política que non pretenda retomar tendencias estruturais do capitalismo local dos últimos anos, senón precisamente unha dinámica económica e política de cuestionamento do réxime do capital.
Claro que non é sinxelo, pero a vontade do voto no 2023 está máis no rexeitamento ao existente e na expectativa de solucións a futuro prometidas coa liberalización da economía e o crecemento da produtividade para logo distribuír en beneficio da sociedade. Unha proclama endexamais evidenciada na historia do capitalismo e que o fracaso das experiencias anticapitalistas non impide a reiteración da crítica á orde vixente e a procura de novas ordes civilizatorias.
_____________________________________________________________________________
Notas:
[1] Ministerio de Economía, Resultado fiscal do 22/01/2024, en: https://www.argentina.gob.ar/noticias/en-diciembre-el-gasto-primario-del-sector-publico-nacional-se-redujo-62-interanual-en
[2] INDEC. Índice de salarios, decembro 2023, en: https://www.indec.gob.ar/uploads/informesdeprensa/salarios_02_24920FC23A2A.pdf
[3] Ámbito Financiero (12/02/2024): A advertencia de Steve Forbes a Javier Milei: «Se non dolariza de inmediato, non terá éxito», en: https://www.ambito.com/economia/la-advertencia-steve-forbes-javier-milei-si-no-dolariza-inmediato-no-tendra-exito-n5943912
_____________________________________________________________________________
[Artigo tirado do sitio web Rebelión, do 14 de febreiro de 2024]