"A asemblea de persoal acordou non negociar a parada de electrólise nin os despedimentos, por iso a CIG non asinou o acordo"
Logo de tres meses de conflito, na madrugada do 16 de xaneiro asinábase un preacordo entre Alcoa e os comités das fábricas da Coruña e Avilés, que a CIG non apoiou por non garantir o mantemento dos empregos nin o reinicio da actividade produtiva, a 1 de xullo. Falamos con Julio Moskowich e Abraham Amado, delegados da CIG en Alcoa A Coruña, para repasar como se chegou ao asinamento dese acordo, o seu contido e consecuencias, e que papel xogaron os Gobernos español e galego neste conflito.
Pola súa extensión, publicamos a entrevista en dúas partes. Nesta primeira, centrándonos no anuncio do peche por parte de Alcoa e no desenvolvemento do conflito até a sinatura do acordo.
A mediados de outubro pasado, Alcoa anuncia nun comunicado público a intención de proceder ao peche das fábricas da Coruña e Avilés. Como recibistes esa noticia? Había sospeitas das intencións da multinacional?
Julio Moskowich: No centro de traballo a noticia caeu como unha bomba. Sabiamos que había problemas, sobre todo polo prezo da enerxía eléctrica -dende a CIG vimos advertindo dende hai seis anos que se non había solución para o prezo da enerxía para grandes consumidores íamos ter problemas-, pero non agardabamos un ERE de extinción para todo o persoal e o peche da fábrica.
Alcoa inventa a escusa da obsolescencia tecnolóxica no ERE para non recoñecer que o problema é o prezo da enerxía"
Abraham Amado: Practicamente coñecemos a noticia través da prensa, antes de que Alcoa nolo comunicara. Podíamos esperar un ERE parcial, unha parada dunha serie, pero non esperabamos un ERE de extinción. Colleunos de sorpresa.
Que motivos alegou a empresa para xustificar a súa decisión?
Moskowich: As causas que alega a empresa son técnicas, produtivas e de organización cando en realidade son económicas. O problema para Alcoa é que como grupo empresarial no Estado español dá beneficios, por iso non presentaron o expediente por causas económicas. Quere desfacerse das 'rémoras', que neste caso, polo prezo da enerxía serían A Coruña e Avilés, e quedarse coa fábrica que pensan que lles están rendendo máis. Pero é un rendemento conxuntural pola parte da fábrica de alúmina, porque a planta de aluminio de San Cibrao tamén está en perdas. O que ocorre é que compensan unha coa outra. É a trampa que fan para non recoñecer as causas económicas, inventan a obsolescencia da tecnoloxía.
Amado: A empresa quixo camuflar o ERE, non alegou que o problema principal fora a enerxía, alegou que as plantas teñen unha tecnoloxía obsoleta e que son antigas, cousa que non ten sentido porque a compañía posúe unha fábrica xemela á nosa en Noruega, que é unha das máis rendíbeis de todo o aluminio primario de Alcoa.
Cales son as primeiras medidas que se toman dentro do centro de traballo unha vez coñecida a noticia?
Moskowich: Inmediatamente convocouse a asemblea de traballadores/as para explicar a situación e tómase a determinación de comezar cun calendario de mobilizacións. O primeiro que fixemos foi montar un campamento permanente na portería e bloquear a entrada e a saída de camións con produto. Seguimos deixando entrar a materia prima necesaria para a fabricación, pero non deixamos saír os produtos para venda. A partir de aí comezamos un calendario de mobilizacións que durou tres meses.
En todo momento o posicionamento do comité foi non negociar despedimentos nin asumir a parada das series.
Moskowich: Dende o primeiro día, os traballadores e traballadoras da Coruña acordamos que non iamos aceptar a parada da fábrica baixo ningún concepto. E así se mantivo esa posición até o 15 de xaneiro, último día do período de consultas. Dende a CIG sostivemos esa posición até o final e por iso non asinamos o preacordo, porque supón a parada da electrólise.
Amado: Da última asemblea antes de rematar o período de consultas saímos co compromiso de que non se ía negociar a parada de electrólise nin falar de despedimentos se a partir do 1 de xullo non había continuidade da produción. Esa foi unha premisa que se adoptou por maioría de toda a asemblea e foi a que defendemos como CIG en Madrid.
Que pasou entón para que na madrugada do 16 de xaneiro se asinara un preacordo?
Moskowich: A asemblea da que fala Abraham celebrouse un venres. O luns e o martes seguintes fomos a Madrid, xa que eran os dous últimos días do período de consultas. As pretensión que levabamos para o luns era parar a negociación e irnos ao Ministerio de Industria a esixir medidas e un compromiso do Goberno para poder presentarlle a Alcoa e evitar o peche das fábricas. Pero, sobre todo o comité de Avilés tiña outra idea: acadar primeiro un acordo coa empresa de compromiso para a venda e despois presentarllo ao Goberno.
Nós dixemos que a asemblea da Coruña non nos facultaba para chegar a un acordo que implicara a parada da fábrica e a negociación dos despedimentos. Porque dende o primeiro día tivemos claro que a solución a este problema é unha solución política, que vai máis alá da continuidade de Alcoa: tíñanse que dar unhas condicións para a industria electrointensiva (a fabricación de aluminio é a industria máis electrointensiva que existe) e mentres non se desen esas condicións non habería forma nin de variar a posición de Alcoa, nin de buscar un inversor que veña facerse cargo da produción de aluminio.
E mantivemos esa posición até o último momento. Pero que ocorreu o último día? Pois a iso das once da noite, o presidente do comité de empresa da fábrica a Coruña recibiu unha chamada do delegado do Goberno en Galiza, Javier Losada, dicíndolle que o Goberno garantía o emprego ao 100% a 30 de xuño, sempre e cando asináramos un acordo coa empresa. A partir de aí xa mudou a posición do comité da Coruña. Como CIG dixemos que non nos fiabamos, que nos parecía unha chantaxe do Goberno, mais cando o compromiso estaba supeditado a que se asinara un acordo. Esta foi unha das principais razóns polas que a CIG non asinou, porque tiñamos o mandato da asemblea de non negociar nin despedimentos nin a parada de electrólise.
Dende o primeiro día tivemos claro que a solución a este problema é unha solución política"
Ademais, estamos convencidos de que había máis percorrido. Para presionarnos, a empresa ameazaba con que era o último día de negociación e se non había acordo que paraba a fábrica e executaba os despedimentos. Pero estamos convencidos de que non se ía atrever a parar a fábrica de forma brusca. Pola nosa parte, o que pretendíamos era meterlle máis presión ao Goberno para que se sentira obrigado a tomar decisións políticas. Coa firma do acordo, quedoulle o camiño máis relaxado e agora non sente a presión necesaria para tomar decisións urxentes e adecuadas.
Amado: Nós entendíamos que o proceso tiña que ser ao revés, primeiro tiñan que presentarnos compromisos e logo xa falaríamos das condicións. O que non ten sentido é que teñamos que firmar a nosa propia morte, como quen di, e logo nos presenten as solucións. Se existían esas solucións, que as presentaran xa.
Moskowich: E así se demostrou ao día seguinte, cando o Goberno se desdixo e da oferta de mantemento do emprego do 100%, pasaron a un simple compromiso de traballar para minimizar o impacto no emprego. O mecanismo que ten o Goberno para manter o emprego e a fábrica é a intervención da fábrica pola SEPI. Esta é unha empresa que xa foi do sector público e que podería volver a este.
Amado: Algo que, por certo, xa se fixo. Esta fábrica pertenceu ao sector público, privatizouse, volveu ao público e volveuse privatizar. Ademais hai outros exemplos en Europa como o caso de Italia, onde o Estado participou temporalmente unha planta de aluminio pechada por Alcoa até a busca dun comprador. É algo factíbel.
Que supón ese acordo para as fábricas e os empregos?
Moskowich: O problema do acordo é que para a produción de electrólise e xa se pactan os despedimentos en diferido. Nós entendemos que iso é practicamente a morte da fábrica. Dixemos dende o primeiro día que se paraba electrólise a solución ía ser moi, moi complicada, e agora estamos nese escenario: dentro duns días xa para a produción de aluminio e vai ser moi difícil que veña un inversor arrancala de novo.
É preciso un estatuto das industrias electrointensivas para dotalas dunha tarifa eléctrica que recoñeza as súas características e que lles permita funcionar con competitividade"
Esa posibilidade, cada día que pasa, vémola máis difícil e téñense que dar varias circunstancias. A primeira delas, que o Goberno desenvolva un estatuto para as industrias electrointensivas para dotalas dunha tarifa eléctrica acorde ás condicións destas empresas e que lles permita funcionar con competitividade. E a partir de aí, que apareza un inversor que se queira facer cargo do arranque das series. Non é o mesmo que coller unha fábrica de aluminio funcionando que unha parada.
Aparte, hai que ter en conta que o inversor vai estar supeditado ás condicións que esixa Alcoa, pode aparecer mañá o Ministerio de Industria con tres inversores, pero a última palabra vaina ter Alcoa. E é que o acordo, ademais do xa dito, contén unha serie de cláusulas leoninas todas a favor de Alcoa. Practicamente asinóuselle un cheque en branco para que o 30 de xuño poida facer o que lle dea a gana. Non está obrigada a nada.
Amado: A firma dese acordo supón tamén recoñecer todas as causas contra as que levamos loitando: obsolescencia da fábrica, problemas produtivos, etc. Nun dos parágrafos dise claramente que a parte social recoñece todo iso. Estamos en mans de Alcoa, este é un acordo feito pór e para Alcoa.
Como se pode entender entón que o Goberno español (aínda que nin o galego nin o asturiano se pronunciaron en contra) presentaran este acordo como unha alternativa, cando na realidade supón asumir o plan de peche formulado por Alcoa, nun prazo de seis meses?
O Goberno quixo vender de cara ao público que hai un acordo, non as condicións deste, nin se é bo ou malo"
Moskowich: O fundamental de que apareza o acordo é gañar seis meses para desenvolver o estatuto da industria electrointensiva; é unha proposta que lle fai o Goberno a Alcoa. Pero a esixencia que fai Alcoa é parar a electrólise, que é a parte da fabricación de aluminio que máis enerxía consume e a que lle dá ese estatus de empresa electrointensiva. E o Goberno acepta esa condición de Alcoa, sempre a cando lle outorgue os seis meses de marxe. Nós, sabendo isto, opuxémonos ao preacordo, pero ao final todos os sindicatos asinaron menos a CIG. A presión do Goberno foi moi forte para chegar a este acordo, ofrecendo cousas das que ao día seguinte se desdí.
Amado: O Goberno español quixo vender de cara ao público que hai un acordo, non as condicións, nin se é bo ou malo. Buscaban colgarse a medalla. E Alcoa o mesmo, quería sacarse isto dun plumazo e atar todo, que foi o que conseguiu. Nese sentido, ambas partes "quitaron un peso de enriba", deixando os traballadores e traballadoras na situación na que estamos agora.
