EEUU en contra do Libre Comercio?

Germán Gorraiz Lope - 26 Ago 2016

A Asociación Transpacífico (TPP polas súas siglas en inglés) sería a peza central de Obama na súa política de reafirmación do poder económico e militar na rexión do Pacífico para facer fronte á Unión EuroAsiática que iniciou a súa singradura o 1 de xaneiro do 2015

 O fenómeno da globalización económica conseguiu que todos os elementos racionais da economía estean interrelacionados entre si debido á consolidación dos oligopolios, a converxencia tecnolóxica e os acordos tácitos corporativos, polo que a irrupción da crise económica na aldea global provocou a aparición de novos retos para gobernos e institucións sumidas no desconcerto e na incredulidade, retornando lenta pero inexorabelmente a escenarios económicos descoñecidos desde a II Guerra Mundial. Así, a substitución da doutrina económica de Equilibrio orzamentario dos Estados pola do déficit endémico (práctica que, por mimetismo, adoptarán as economías domésticas e as empresas e organismos públicos e privados), contribuíu á desaparición da cultura do aforro, endebedamento crónico e excesiva dependencia do financiamento exterior. Así mesmo, a política suicida na concesión de créditos e hipotecas de alto risco das principais entidades bancarias mundiais que inmersos no vórtice expansiva da economía mundial do último decenio e co fin de optimizar a súa conta de resultados, actuarían obviar as máis elementais normas de prudencia crediticia, converténdose en simples brokers especulativos e descoidando as dotacións aos Fondos de Provisión e Insolvencia.

 Iso, unido á falta de supervisión por parte das autoridades monetarias dos índices de solvencia das entidades bancarias, orixinou a crise das subprime de EE.UU., seguida dun pingar incesante de insolvencias bancarias, unha severa contracción dos empréstitos bancarios e unha alarmante falta de liquidez monetaria e de confianza nas institucións financeiras. A iso sumaríase a instauración do consumismo compulsivo nos países desenvolvidos, favorecido polo bombardeo incesante da publicidade, o uso irracional das tarxetas de plástico, a concesión de créditos instantáneos con sangrantes intereses e a invasión dunha marea de produtos manufacturados de calidade dubidosa e prezos sen competencia, provenientes dos países emerxentes.

Recesión económica no 2017

 China estaría inmersa nunha crise económica identitaria ao ter que implementar unha ampla batería de reformas estruturais. Así, entre as fraxilidades da súa economía están a aínda limitada integración financeira internacional, o seu illamento e control do aparello estatal no ámbito interno, así como unha asignación de recursos económicos pouco eficiente provocada polo paternalismo público e un insuficiente nivel de desenvolvemento das redes de distribución, mercadotecnia e venda. Os desafíos están centrados en vencer a alta dependencia de China respecto da demanda das economías desenvolvidas e a incerta capacidade da demanda privada para tomar a substitución unha vez que se esgoten os estímulos públicos. Respecto de América Latina e o Caribe, a contracción da demanda mundial de materias estaría xa provocando o esganamento das súas exportacións e a depreciación xeneralizada das súas moedas debido á fortaleza do dólar, o que se traducirá en aumentos dos custos de produción, perda de competitividade, taxas de inflación desbocadas e incrementos espectaculares da Débeda Exterior que poderían terminar debuxando un escenario de estancamento económico secular que obrigará a unha gran parte da súa poboación a vivir por baixo da liña da pobreza. Así, segundo a Directora Xerente do FMI, Lagarde, “a fortaleza do dólar xunto coa debilidade dos prezos dos produtos crea riscos para os balances e financiamento dos países debedores en dólares”, do que se deduce que as economías de América Latina e Caribe estarán máis expostas a unha posíbel apreciación do dólar e a reversión dos fluxos de capital asociados, fenómeno que podería reeditar a “Década perdida de América Latina” (Década dos 80), agravado por un notábel incremento da inestabilidade social, o aumento das taxas de pobreza e un severo retroceso das liberdades democráticas.

 Por outra banda, a entrada en escenarios de recesión de países como Noruega, Canadá, Brasil, Rusia e Finlandia debido á caída das commodities e certos indicadores macroeconómicos recentes de países como China ou EEUU alertaron do risco de que o estancamento económico aprópiese da economía mundial no 2017, o que xuntamente coa próxima subida de tipos de xuros do dólar, fará que os investidores se distancien dos activos de renda variábel e que os baixistas collan o leme da nave bursátil mundial, derivando nunha psicose vendedora que terminará por desencadear o estourido da actual burbulla bursátil. A devandita burbulla sería filla da euforia de Wall Street (e por extrapolación do resto de bolsas mundiais) tras as políticas monetarias dos grandes bancos centrais mundiais que inundaron os mercados con centenares de miles de millóns de dólares e euros coa esperanza de relanzar a economía, máis aínda cando as colocacións sen risco (débeda de EEUU ou de Alemaña), non retribúen nada aos investidores, o que xunto cunha posíbel repunta do prezo do cru debido a factores xeopolíticos desestabilizadores (Ucraína, Libia, Siria e Iraq), podería producir un novo crash bursátil pois o nivel habitual das Bolsas mundiais (nivel no que conflúen beneficios e multiplicadores mínimos), se movería no abano dos 14.000-15.000 en Mercados Bursátiles como o Dow Jones, a anos luz dos estratosféricos teitos actuais, rememorando valores de outubro do 2008. O devandito estourido provocará a conseguinte inanición financeira das empresas e subseguinte depreciación das súas moedas para incrementar as súas exportacións e terá como efectos benéficos o obrigar as compañías a redefinir estratexias, axustar estruturas, restaurar as súas finanzas e restablecer o seu crédito ante o mercado (como ocorreu na crise bursátil do 2000-2002) e como danos colaterais a ruína de millóns de pequenos investidores aínda cegados polas luces da estratosfera, a inanición financeira das empresas e o consecuente efecto dominó na declaración de crebas e incrementos da taxa de paro ata niveis descoñecidos desde a época da II Guerra mundial xuntamente con incrementos espectaculares do déficit Público e da Débeda Externa.

Liquidación dos Tratados Comerciais Transnacionais?

 A obsesión paranoica das multinacionais apátridas ou corporacións transnacionais por maximizar os beneficios (debido ao apetito insaciábel dos seus accionistas, ao esixiren incrementos constantes nos dividendos), induciunas a endebedarse perigosamente na busca dun xigantismo mediante OPAS hostís e á intensificación da política de deslocalización de empresas a países emerxentes co fin de reducir os custos de produción (dado o enorme diferencial en salarios e a ausencia de dereitos laborais dos traballadores). Así, o Tratado de Libre Comercio entre EEUU, Canadá e México (NAFTA ou TLCAN), asinado polo Presidente Clinton en 1964 provocaría que, adultos brancos de máis de 45 anos sen estudos universitarios e con empregos de baixo valor engadido tras quedar enrolados nas filas do paro, terminarían sumidos nun círculo explosivo de depresión, alcolismo, drogadicción e suicidio tras ver como se esvae o merlo do “soño americano”, o que habería ter como efecto colateral a desafección dos devanditos segmentos de poboación branca respecto do stablishment tradicional demócrata e republicano, polo que o candidato republicano Trump se propón renegocialo. Igualmente, a Asociación Transpacífico (TPP polas súas siglas en inglés) sería a peza central de Obama na súa política de reafirmación do poder económico e militar na rexión do Pacífico para facer fronte á Unión EuroAsiática que iniciou a súa singradura o 1 de xaneiro do 2015 , pero tanto Clinton como Trump inclúen no seu programa electoral a saída de EEUU da devandita asociación.

 Así mesmo, temos o TTIP (Tratado Transatlántico de Comercio e Investimento entre EEUU e a UE) cuxas negociacións deberían finalizar para principios do 2017 pois en teoría apenas implican a eliminación de aranceis, a normativa innecesaria e as barreiras burocráticas pero que na práctica estarían inzada de escollos, como a normativa alimentaria e fitosanitaria. Francia e Alemaña xa expresaron serias reservas á Comisión ante algúns precedentes nos que as multinacionais impuxeron os seus criterios fronte aos lexisladores grazas a estes sistemas de resolución de conflito investidor-Estado (en inglés, ISDS) e dado que o Europarlamento ten potestade para tombar todo o TTIP unha vez conclúan as negociacións, non sería desbotábel no 2017 o rexeitamento da maioría europarlamentaria á aprobación do devandito Tratado debido a unha tardía reafirmación da soberanía europeísta por parte franco-alemá coadxuvada polos efectos colaterais da imposición de sancións a Rusia.

 Por outra banda, o retorno ao endemismo recorrente da Guerra Fría entre EEUU-Rusia tras a crise de Ucraína e a mutua imposición de sancións entre UE-Xapón-EEUU por unha banda e Rusia polo outro, marcarían o inicio do ocaso da economía global e do libre comercio, máxime ao se ter demostrado inoperante a rolda Doha (organismo que tiña como obxectivo principal de liberalizar o comercio mundial por medio dunha gran negociación entre os 153 países membros da Organización Mundial de Comercio (OMC) e fracasar en todos os seus intentos desde a súa creación no 2011. Así, asistiremos á liquidación dos Tratados Comerciais transnacionais (TTIP, NAFTA e TTP) e á implementación polas economías do Primeiro Mundo de medidas proteccionistas fronte aos países emerxentes cuxo paradigma sería o establecemento pola UE de medidas antidumping contra o aceiro chinés con aranceis que oscilarán do 18 ao 22% e unha vixencia de 5 anos e que significarán o retorno ao neoproteccionismo económico. Finalmente, tanto a UE como EEUU implementarán a Doutrina do Fomento do Consumo de Produtos nacionais en forma de axudas para evitar a deslocalización de empresas, subvencións á industria agroalimentaria para a Instauración da etiqueta BIO a todos os seus produtos manufacturados, elevación dos parámetros de calidade esixidos aos produtos manufacturados do exterior e a imposición de medidas fitosanitarias adicionais aos produtos de países emerxentes. Iso obrigará a China, México, Brasil e India a realizar custosísimos investimentos para reducir os seus niveis de contaminación e mellorar os parámetros de calidade, debuxándose un escenario a cinco anos no que se pasaría das guerras comerciais ao proteccionismo económico, coa subseguinte contracción do comercio mundial, posterior liquidación da globalización económica e ulterior regreso aos compartimentos estancos na economía mundial.

 

[Artigo tirado do sitio web ‘TeleSur’, do 15 de agosto de 2016]